Rak tarczycy stanowi 1% wszystkich przypadków nowotworów złośliwych gruczołów wydzielania wewnętrznego. Lekarze podkreślają wagę wczesnego rozpoznania choroby, dającego możliwość szybkiej reakcji w podjęciu leczenia. Jakie są przyczyny występowania raka tarczycy oraz w jaki sposób rozpoznać jego objawy?
Rola tarczycy w organizmie człowieka
Tarczyca to narząd znajdujący się w przednio-dolnej części szyi, składa się z dwóch płatów połączonych cieśnią. Jej zadaniem jest produkowanie i uwalnianie hormonów kluczowych do właściwego rozwoju i funkcjonowania organizmu.
- Tarczyca produkuje trójjodotyroniny (T3),
- tyroksyny (T4),
- kalcytoniny.
Rola, jaką pełnią hormony T3 i T4 obejmuje:
- prawidłową pracę układu nerwowego,
- regulowanie metabolizmu,
- odpowiadają również za proces wzrostu.
Hormony T3 i T4 produkowane są przez komórki pęcherzykowe. Kalcytonina zaś odpowiada za prawidłowe utrzymanie gospodarki wapniowo-fosforanowej, wytwarzana jest przez komórki C.
Rak tarczycy – definicja nowotworu
Rak tarczycy to złośliwy nowotwór pochodzący od komórek pęcherzykowych tego narządu. Z komórek pęcherzykowych mogą powstawać różne typy nowotworu. Wyszczególnia się kilka rodzajów tej choroby, również z uwagi na dynamikę rozwoju oraz rokowania.
Rocznie w Polsce odnotowuje się około 2 tysięcy nowych przypadków zachorowań, a rokowania w przebiegu raka tarczycy są względnie dobre – średnie przeżycie 5-letnie ocenia się na 80% u mężczyzn i na 90% u kobiet.
Rodzaje raka tarczycy
Rodzaje raka tarczycy rozróżnia się z uwagi na: różnorodność tempa rozwoju, zdolności do przerzutów oraz rokowań. Wyróżnia się cztery odmiany nowotworu tarczycy: anaplastyczny, brodawkowaty, pęcherzykowy i rdzeniasty.
- anaplastyczny rak tarczycy: ten rodzaj stanowi ok. 5% wszystkich przypadków nowotworu tarczycy, jest to postać niskozróżnicowana, w jej przebiegu rokowania są marne, z uwagi na wysoką skłonność do przerzutów i agresywne postępowanie choroby;
- brodawkowaty i pęcherzykowy rak tarczycy: są to odmiany wysokozróżnicowane (zachowują cechy charakterystyczne dla komórek tarczycy), przebieg choroby jest powolny, a rokowania dobre, gdy nowotwór został wykryty stosunkowo wcześnie. Nowotwór pęcherzykowy ma tendencję do tworzenia nowych ognisk w płucach i kościach, natomiast brodawkowaty daje przerzuty do węzłów chłonnych;
- rdzeniasty rak tarczycy: ta odmiana wywodzi się od mutacji komórek C, przerzuty w jego przebiegu lokalizują się w kościach, płucach i w wątrobie.
Jakie objawy daje rak tarczycy?
Rak tarczycy przez dłuższy okres swojego rozwoju nie daje żadnych objawów, stąd bardzo rzadko następuje jego wczesne wykrycie. Pierwszym sygnałem o jego obecności jest pojawienie się guza w obrębie tarczycy oraz powiększenie węzłów chłonnych (nie towarzyszy im infekcja). Wówczas, gdy nowotwór tarczycy nacieka na sąsiadujące tkanki, u chorego pojawiają się duszności, chrypka, a nawet zaburzenia połykania, zwane dysfagią.
Czynniki zwiększające ryzyko raka tarczycy
Do czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju raka tarczycy zalicza się:
- uwarunkowania genetyczne – odgrywają one istotną rolę w rozwoju raka tarczycy. W przypadku raka pęcherzykowego i brodawkowatego występowanie raka tarczycy w rodzinie zwiększa ryzyko jego rozwoju aż 4-krotnie;
W przypadku raka rdzeniastego, około 25 % przypadków to nowotwory dziedziczne. - promieniowanie jonizujące – np. radioterapia wykonana w przeszłości może przyczynić się do rozwoju raka tarczycy;
- niedobór jodu;
- płeć – ryzyko wystąpienia raka tarczycy jest około 4-krotnie większe u kobiet, niż u mężczyzn.
